“In 1972 gebruikte Roger Cardinal in verband met Art brut (een term in 1948 gemunt door schilder Jean Dubuffet) voor het eerst de term Outsider Art, in zijn geschrift Cultural Conditioning, Outsider Art. Beide begrippen dekken dezelfde lading.

"Outsider Art staat in een antagonistische relatie met de cultuur. Deze kunstenaars blijven fundamenteel asocialen, zowel met betrekking tot hun omgeving als met betrekking tot hun culturele context". Outsider art genereert hierdoor een wervelende stroom van nieuwe werelden, die uit de mens en de materie ontspringen. Haar taal is die van de subversiviteit, de weerspannigheid van het individu en de weerbarstigheid van de materie. Het uit het Engels afkomstige begrip is echter ruimer, zodat het soms voor alles gebruikt wordt dat niet binnen de gevestigde kunstwereld valt ongeacht de verdere context.” (Wikipedia)

Adolf Wölfli

Dit weekend vindt in Amsterdam een bijzondere expositie plaats: outsider-kunstenaar Tobias Tebbe zal bij galerie Hamer (pionier op het gebied van outsider kunst, al sinds 1969) werken tonen waarin zijn vele fascinaties (de DDR, grenzen, vlaggen, religie, de Muur etc) tot uitdrukking komen. De expositie wordt gecureerd door Mark Peeters, al sinds jaar en dag vurig pleitbezorger van alles wat naïef, outsider of buitenstaander is (check ook www.museumzondag.nl). Dit schrijft Peeters over het werk van Tebbe: 

" 'Als ik zou zijn opgegroeid in een arm Oost-Europees dorpje zou ik een hele andere persoon zijn.’ Tobias Tebbe (Arnhem, 1980) zoekt zijn leven lang met tomeloze energie naar grenzen; grenzen in hemzelf maar ook geografische grenzen. Hij verbeeldt een net iets andere dan de bekende wereld die vooral aan het denken zet over ons bestaan in een beschaafde westerse maatschappij. In zijn Dutch-Democratic-Republic is een gedeeld Baarle de hoofdstad en Checkpoint Charles de grensovergang. Maar in zijn universum zien we van alles en iedereen voorbij komen: van Theo van Gogh tot Koning Willem Alexander, van elfjes tot monsters, van Jezus tot de duivel maar ook hijzelf en zijn familie. Hij heeft uitgesproken meningen: 'De wereld is een grote spiegeltent vol met lachspiegels; de woorden die je uitspreekt echoën lang door. De ander ben je zelf. Wat je beklaagt zijn je eigen klachten'."

Galerie Hamer wordt sinds jaar en dag geleid door Nico van der Endt, de ontdekker van Willem van Genk, Nederlands meest vermaarde outsider-kunstenaar. Er zijn parallellen tussen Tebbe en Van Genk: macht, grenzen, soldaten, Oostblok.

Willem van Genk

Tobias Tebbe

Tobias Tebbe runt een zeer interessante website: www.dutchdemocraticrepublic.com Daar geeft hij tekst en uitleg over zijn ‘multiversum’. Over “Balticum” schrijft hij:

“Voor mij houd het Balticum niet alleen Letland (Latvija) en Litouwen (Lietuva) in, maar ook Nederland, België, Luxemburg (Benelux), Wit-Rusland (Baltisch Rusland), de Oekraïne (grensland), en het voormalige Pruisische Rijk. Estland zie ik juist weer niet als onderdeel van het Balticum. Ik zie de Benelux als een vermengeling van Friesland Lotharingen Letland en Baltisch/Oud-Pruisen. Zo is Wit-Rusland en de Oekraïne een vermengeling van Litouwen en Rusland. Ik zie dus zeg maar zo dat de meeste Nederlanders Luxemburgers en Belgen in hun vorige leven Fries Lotharings Lets of een Baltische Pruis waren in een universum toen Nederland en België nooit hebben bestaan, maar wel een groter en zelfstandig Friesland met Amsterdam als hoofdstad, een Lotharingen wat het huidige België Luxemburg en Nederland onder de rivieren omvatte, het bestaan van een vierde Baltische staat, namelijk Baltisch/Oud-Pruisen ofwel Borussia en een Letland met meer inwoners. In Friesland en Lotharingen die de omvang omvatte van de huidige Benelux woonden juist weer minder mensen. Opvallend is het ook de dichte bevolking in de Benelux en de zeer dunne bevolking in de Baltische staten. Mijn theorie is daar ook niet de enigste verklaring voor, er zijn er veel Balten door het sovjetleger gedeporteerd, veel zijn geëmigreerd en gevlucht en de mindere welvaart speeld misschien ook een rol waarbij de mensen minder kinderen krijgen.”

Op de expositie zijn een aantal bladen uit een serie tekeningen te koop, ieder van 65x50 centimeter, drie in één lijst: ze vormen het hoogtepunt van de show.

Tebbe werkt veel en graag in series. In 2013 verscheen in een luxe editie van 20 exemplaren het schitterend vormgegeven Terug naar Eden, een leporello van meer dan 50 meter – een beeldverhaal.
Naast het ‘volwassen’ werk, worden ook tekeningen van een achtjarige Thomas getoond: ze zijn heftig van karakter (bulldozer, knekelmannetjes) en roepen in zekere zin hun schaduw vooruit. Maar missen – vanzelfsprekend – de thematiek en systematiek die het huidige werk zo kenmerken en aangrijpend maakt.

Valerie Rousseau, conservator van het American Folk Art Museum in NYC

Gaat dat zien!

Galerie Hamer, Leliegracht 38, Amsterdam

Opening Tobias Tebbe: zaterdag 7 november om 16.00